ضعف های پکیج دیواری در مقایسه با موتورخانه مرکزی
در میان کاربری های متفاوت و متنوع انرژی در صنعت، انرژی مصرفی برای تأمین بار گرمایشی یکی از مهمترین زیر شاخه ها از مصارف انرژی است که ظرفیت بالایی را نیز جهت جلوگیری از تلفات انرژی دارا می باشد. علیرغم وجود تجهیزات و اجزاء گوناگون مرتبط با تأمین بار گرمایشی در ساختمان ها، در کل دنیا همچنان دیگ های آبگرم نقش اصلی و بنیادین را در تأمین این بار عهده دار می باشند. اما طی سالهای اخیر متأسفانه بدلیل عدم نظارت های کافی، شاهد عرضه بی رویه و کارشناسی نشده پکیج های دیواری وارداتی هستیم، و این در حالی است که هیچ گونه استاندارد و مقررات ملی لازم الاجرا و مشخصی در زمینه کاربری این تجهیز وجود نداشته و از اینرو حتی در میان مهندسین کشورمان نیز ابهامات اساسی برای کیفیت بهره برداری، نظارت بر اجرا و نصب این تجهیز وجود دارد.
شاید صرفاً بتوان دلیل استقبال از پکیج های دیواری را مستقل کردن واحدهای آپارتمانی از لحاظ مصرف گاز دانست.
در حالیکه به هیچ وجه نمی توان این راه حل را ذاتاً یک راهکار کارآمد و دائمی برای حل مشکلات سیستم های گرمایشی و خصوصاً مصارف بی رویه گاز در بخش مسکونی در کشور به شمار آورد. به منظور اطلاع رسانی و آگاهی هرچه بیشتر شما، در قالب این مقاله سعی بر آن است که پاره ای مشکلات پیش رو در استفاده از پکیج دیواری بجای یک واحد موتورخانه حرارت مرکزی سالم و مجهز مرور گردد. امید است که در گزینش و پیشنهاد تجهیزات گرمایشی دقت نظر بیشتری صورت پذیرفته و با دیدی بازتر و عمیقتر اقدام به انتخاب یا تبلیغ تجهیزات گرمایشی وارداتی پرضعفی از این دست نمائیم.
مشکلات پیش رو در استفاده از پکیج دیواری را می توان در چند بخش مورد بحث و بررسی قرار داد :
1- مشکلات پکیج های دیواری از دیدگاه کاربری در فضای بهره برداری
2- مشکلات پکیج های دیواری از دیدگاه مسائل مصرف سوخت
3- مشکلات پکیج های دیواری از دیدگاه اقتصادی-اجتماعی
1- مشکلات پکیج های دیواری از دیدگاه کاربری در فضاهای مورد بهره برداری :
بسیاری از مشکلات پکیج های دیواری به نوع کاربری آنها در فضاهایی مورد بهره برداری مرتبط می شود.
از جمله مصادیق بارز این نقائص و ضعف ها میتوان موارد زیر را برشمرد.
1-1- امکان برگشت دود از دودکش پکیج دیواری به داخل فضای مسکونی در اثر باد شدید :
می دانیم که در پکیج های دیواری با محفظه احتراق باز بدلیل آنکه مشعل آنها به صورت اتمسفریک است،
لذا خروج دود از محفظه احتراق آنها با سرعت و فشار بسیار کمی توأم است.
همین امر می تواند در مواقع وجود باد شدید بسیار مخرب بوده و سبب برگشت محصولات احتراقی به فضای مسکونی گردد.
که یکی از عوامل اساسی بروز مرگ و میر ناشی از گاز گرفتگی در فضاهای مسکونی می باشد.
1-2- مشکلات ناشی از نصب تجهیز پکیج دیواری در خود فضای مسکونی و خصوصاً در آشپزخانه :
پکیج دیواری نیز همانند تمام تجهیزات دیگر نیاز به تعمیر و نگهداری ادواری و یا بازدید توسط سرویس کاران دارد.
پکیج های دیواری که در فضای مسکونی و خصوصاً آشپزخانه نصب می گردند از لحاظ دشواری های سرویس و نگهداری اعم از خیس شدن کف و دیوارهای فضا، آلودگی و سیاه شدن اطراف محل نصب، سر و صدای ناشی تعمیر و نصب، الزام به تردد و عبور و مرور سرویس کاران در فضای نصب در حریم محل سکونت، امکان نشت آب و بروز خسارت از طرف یک واحد به واحد متناظر در طبقه پائین ناشی از پکیج دیواری و تمام موارد و مشکلاتی از این قبیل، می توانند سبب بروز مشکلات و گلایه مندی هایی نزد کاربران گردد.
اما متقابلاً موتورخانه حرارت مرکزی در عین اینکه نیاز مند تمام سرویس و نگهداری های ادواری می باشد.
اما هیچ یک از این مشکلات را در خود حریم فضای محل سکونت برای خانواده ها ایجاد نمیکند.
و تمام این مشکلات محدود به فضای موتورخانه می باشد.
1-3- استفاده از هوای خود فضای مورد استفاده برای احتراق سوخت در مدلهای غیر هرمتیک :
می دانیم که بسیاری از مدلهای پکیج دیواری دارای محفظه احتراق بسته نمیباشند.
لذا امکان استفاده از دودکش های دوجداره برای تأمین هوای احتراق از خارج ساختمان و پیش گرمایش آنرا ندارند.
در این مدل ها حجم بسیار بزرگی از هوای لازم برای احتراق باید از خود فضای گرم شونده تأمین گردد.
مگر آنکه پکیج در بیرون از فضا مثلاً در بالکن نصب گردیده باشد.
برای توجیه بیشتر این مطلب به ذکر یک مثال ساده و روشن بسنده می شود.
یک پکیج دیواری با توان حرارتی 28 کیلووات با محفظه احتراق باز، دارای حداکثر مصرف گاز تقریباً برابر با 5/2 متر مکعب در هر ساعت می باشد.
از سوی دیگر می دانیم که یک متر مکعب گاز برای احتراق به حدود 12 متر مکعب هوا نیاز دارد.
لذا این پکیج در صورت کارکرد با کل ظرفیت، در یک ساعت به حدود 30 متر مکعب هوا نیاز دارد.
که آنرا مستقیماً از هوای فضای مورد کاربری تآمین خواهد نمود.
لذا در صورت نصب این پکیج در یک فضای با مساحت 100 متر مربع، ظرف مدت 10 ساعت کل هوای آن فضا صرف احتراق سوخت در مشعل پکیج دیواری مذکور خواهد شد.
با این توضیحات دو حالت پیش روی کاربران پکیج دیواری است :
الف )
ساختمان بر اساس مبحث 19 مقررات ملی ساختمان و با استفاده از اصول درزبندی بنا اجرا شده باشد .
و میزان تهویه هوا در فضای مذکور مطابق با مبحث 19 و در حد پائینی قرار داشته باشد.
در این حالت پکیج دیواری که هوای احتراق را از خود فضای بهره برداری دریافت می کند، می تواند مخاطرات جدی در تأمین سلامت و بهداشت ساکنان در فضای مورد استفاده ایجاد نماید.
ب )
اجازه ورود هوا به فضا برای جایگزینی آن با هوای مصرف شده طی فرآیند احتراق در مشعل پکیج داده شود.
در این شرایط ساختمان در بدترین حالت ممکن از لحاظ مصرف سوخت قرار خواهد گرفت.
زیرا بیش از 50درصد مصرف سوخت هرنوع وسیله گرمایشی صرف غلبه بر بار حاصل از تعویض هوا در فضا میگردد.
همین دلیل بوده است که بند 3 ماده 17-7-5-7 مبحث 17 مقررات ملی ساختمان به منظور محدودیت نصب وسایل گازسوز پر مصرف از قبیل پکیج دیواری در واحدهای کوچکتر از 60 متر مربع به تأیید و تصویب رسیده و رعایت آن الزامی است.(شرح بند 3 ماده 17-7-5-7 مبحث 17 مقررات ملی ساختمان: نصب وسایل گازسوز پر مصرف نظیر پکیج در واحدهای مسکونی یا غیر مسکونی که مساحت آنها کمتر از 60 متر مربع می باشد ممنوع است، مگر آنکه هوای مورد نیاز برای احتراق گاز مصرفی آنها از طریق دریچه دائمی که مستقیماً به هوای آزاد راه دارد تأمین شود.)حال آنکه می دانیم در سیستم های حرارت مرکزی هوای لازم برای احتراق توسط یک فن از بیرون ساختمان به داخل موتورخانه وارد شده و مستقیماً صرف احتراق می گردد و هیچ گونه مشکلی ایمنی و سلامتی را برای کاربران آن سیستم ها ایجاد نمی نماید.
1-4- عدم امکان بهره برداری از این تجهیزات در پایانه های حرارتی با افت فشار بالا :
در بسیاری از تجهیزات گرمازا از قبیل یونیت هیتر یا فن کوئل، بعلت عبور آب از میان کویل آنها، افت فشار زیادی را بین ورود و خروج آب گرم از آنها وجود دارد، به نحوی که با مراجعه به منحنی مشخصه عملکرد (performance curve) پمپ مورد استفاده در پکیج دیواری، پمپ مذکور در دبی مورد نظر امکان غلبه بر افت فشار این تجهیزات را ندارد. رویهم رفته پمپ مورد استفاده در پکیج دیواری را می توان فقط برای منازل با سیستم رادیاتوری پیشنهاد قطعی نمود و در عوض برای کاربران سیستم فن کویل یا یونیت هیتر باید حتماً از جوابدهی پمپ پکیج بر اساس منحنی مشخصه آن اطمینان حاصل نمود. از سوی دیگر بدلیل فرم بدنه خاص پمپ پکیج دیواری و جاگیری خاص آن در یک فضای محدود، امکان تعویض پمپ و جایگزینی آن با مدلی قویتر تقریباً وجود ندارد.
حال آنکه در سیستم های حرارت مرکزی، بسته به تجهیزات قرار گرفته در مدار، امکان انتخاب هر مدل پمپ و یا تعویض و تغییر مدل پمپ به هر نحوی به سادگی امکان پذیر است و تجهیزات قرار گرفته در مدار گرمایش هیچگونه محدودیتی در گزینش مدلی از پمپ ایجاد نمی نمایند.
1-5- امکان بروز پدیده کاویتاسیون و خوردگی در پروانه پمپ :
می دانیم چنانچه به هر دلیل اعم از فشار پائین در مقاطعی از سیستم یا جوشیدن آب یا هواگیر بودن سیستم، حبابهایی در سیستم ایجاد گردد، این حباب ها بدلیل حرکت و ترکیدن در سیستم لوله ها و خصوصاً در پمپ، می توانند ایجاد خوردگی شدید در بدنه پروانه های پمپ نموده و در طی زمان آن را کاملاً تخریب نمایند. ضمناً می دانیم که یکی از دلایل اصلی بروز این پدیده عدم استقرار پمپ در پائین ترین نقطه سیستم گرمایشی می باشد.
چنانچه پکیج دیواری در حالتی نصب گردد که پمپ آن در ارتفاع نسبتاً بالاتری از سایر اجزای سیستم از قبیل یک یا چند دستگاه از رادیاتورها قرار داشته باشد، در این شرایط امکان بروز پدیده مخرب کاویتاسیون در پروانه پمپ پکیج دیواری کاملاً محتمل است.
حال آنکه در سیستم های حرارت مرکزی، بدلیل استقرار اجباری موتورخانه در نقاط پایینی ساختمان، معمولاً پمپ در کف پائینترین نقطه سیستم قرار داشته و احتمال ایجاد خوردگی در پروانه پمپ در اثر پدیده مخرب کاویتاسیون تا حد بسیار زیادی از بین می رود.
1-6- عدم وجود مخزن ذخیره آبگرم بهداشتی در پکیج دیواری :
مطابق با اکثر استانداردهای تأمین آسایش در ساختمان، وجود منبعی برای ذخیره آبگرم بهداشتی برای مصارف خانوار ضروری دانسته شده و مقادیر آن نیز بسته به تعداد نفرات ساکن در فضای مذکور و نوع کاربری فضا آورده شده است.اما می دانیم که اکثریت پکیج های دیواری فاقد منبعی برای ذخیره آبگرم بهداشتی بوده و از حیث مقدار مصرف آبگرم بهداشتی می توانند محدودیت هایی ایجاد کنند. در این محصولات تأمین آبگرم بهداشتی عمدتاً بر پایه تأمین آبگرم به صورت لحظه ای بوده و تأمین دبی های بالا برای آن نیز با توجه به ظرفیت پائین پکیج دیواری امکانپذیر نیست.این در حالی است که سیستم حرارت مرکزی امکان آماده سازی و تأمین آبگرم بهداشتی با حجم بسیار مناسب را برای یک یا چندین خانوار امکانپذیر نموده و هیچ محدودیتی در این زمینه ندارد.
1-7- وجود نویز در فضای مسکونی:
میزان دسیبل نویز تولیدی در یک دستگاه پکیج دیواری و خصوصاً بسیاری از مدلهای موجود در بازار داخلی، در پاره ای موارد از حد مجاز یک فضای مسکونی بالاتر است، که البته این نویز بصورت دائم در آن فضا وجود دارد.
منبع تولید این نویز را می توان در پمپ، مشعل، فن هرمتیک و لرزش خود پکیج بر روی دیوار دانست.
که در بسیاری موارد نارضایتی کاربران پکیج های دیواری را در پی دارد.
البته نویز در سیستم حرارت مرکزی نیز وجود داشته و مقدار آن نیز از پکیج دیواری به مراتب بالاتر است.
این نویز از منابعی از قبیل مشعل و پمپ ها ناشی می شود.
اما با این حال معمولاً بدلیل استقرار اجباری موتورخانه در نقاط پایینی ساختمان، نویز ایجاد شده توسط تجهیزات در بدترین حالت حداکثر بر روی یک یا دو واحد از آپارتمانها تأثیر منفی داشته باشد.
که با استفاده از عایق های ساده و ارزان صوتی در دیوارهای موتورخانه به راحتی و کاملاً قابل پیشگیری است.
1-8- خطرات ناشی از انفجار گاز در فضای مسکونی ناشی از عملکرد ناقص شیر کنترل گاز پکیج :
شیر گازی پکیج دیواری دارای اجزاء مکانیکی بوده که در صورت کیفیت پائین یا خستگی و فرسودگی به مرور زمان می توانند عملکرد صحیح خود را از دست بدهند. موارد قابل توجهی مشاهده شده است که شیر کنترل گاز پکیج دیواری به درستی عمل ننموده و گاز بدون اینکه با جرقه مشتعل گردد در یک فضای کوچک در شیر گاز حبس شده و به ناگاه و با حجم بسیار زیاد به اتاقک احتراق آزاد شده است. سپس در صورت فعال شدن سیستم جرقه زنی پکیج به ناگاه انفجاری در آن حجم گاز محبوس صورت گرفته که خسارات جزئی یا بعضاً بسیار خطرناک را در پی داشته است. چون پکیج بعنوان یک وسیله گاز سوز در خود فضای مورد بهره برداری نصب می گردد، متأسفانه بروز چنین حوادثی می تواند بعضاً برای ساکنان آن فضای مسکونی مخاطراتی جدی ایجاد نماید.
برای مطالعه بیشتر در مورد پکیج های دیواری بر روی لینک زیر کلیک کنید.
