به طور کلی دیگ فولادی یک نوع تجهیز است که در آن گرمای ناشی از سوختن گاز و یا گازوئیل موجب انتقال حرارت به سیال درون آن می‌شود. دیگ فولادی از اقسام مختلف دیگ‌های مرسوم در موتورخانه شوفاژ است که در طی مراحل سرویس و تعمیرات یک شوفاژ خانه بسیار تاثیر دارد و در نقش یکی از اجزای مهم موتورخانه یک آپارتمان نیز شناخته می‌شود. در زمان تعیین اندازه‌ فونداسیون موتورخانه و همچنین نصب رادیاتور شوفاژ می‌بایست به شرایط دیگ فولادی و شیوه نصب لوازم مرتبط با آن توجه داشت، چرا که در به کارگیری بهینه از انواع سیستم گرمایشی بسیار تاثیرگذار است.

مطابق استانداردهای جهانی بدنه انواع مختلف دیگ‌های فولادی، کوره (محفظه احتراق) و شبکه‌ها می‌بایست از جنس فولادهای آلیاژی ویژه تولید مخازن تحت فشار و حرارت براساس استاندارد DIN 17 MN4 باشد و لوله های آتش خوار بدون درز DIN ST 35-8 را برای لوله‌ها همراه با تیوب‌های بویلر استفاده شود. ظرفیت دیگ‌های فولادی آب گرم از 5000 تا 50000000 کیلو کالری بر ساعت تولید بوده و از فناوری و دریچه انفجار به منظور ممانعت از انفجارات احتراق مشعل برخوردار است. تولید این گونه دیگ‌ها به علت ضخامتی که دارند گوناگون و متنوع است، علاوه بر این در مقابل فشار داخلی و شیر‌ها مقاومت بسیاری دارند. با نظر به اینکه در تولید دیگ‌های فولادی از مواد اولیه‌ای استفاده می‌شود، بازدهی این قبیل دیگ‌ها نسبت به سایر دیگ‌ها بیشتر خواهد بود. هر میزان جنس و کیفیت این گونه دیگ‌ها مناسب‌تر باشد، بازدهی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.

خرید دیگ فولادی

در هنگام خرید دیگ فولادی به این نکته توجه داشته باشید که هر چه ظرفیت دیگ بالاتر باشد قیمت آن دیگ نیز بیشتر می‌باشد.

بعضی از تولید کنندگان برای افزایش سطح تبادل حرارت ، این محصول را طبق نقشه ها و روش های استاندارد، از سطح انتهایی دیگ فولادی برای تبادل حرارت و گردش آب استفاده می نمایند. چرا که سطح حرارت از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.

لازم به ذکر است که بگوییم دیگ های فولادی از نظر هزینه راندمان تبادل حرارت و هزینه ساخت دارای مزیت بیشتر و قیمت آن ها نیز گران‌تر است.  

مواردی که برای انتخاب دیگ فولادی باید رعایت گردد:

دیگ‌های فولادی علاوه بر ظرفیت، ابعاد و فشار کار در دو نوع “فایرتیوپ” و “واترتیوپ” نیز دسته‌بندی می‌شوند. امروزه بعضی از سازندگان برای افزایش میزان سطوح تبادل حرارت، به علت اهمیت بسیار سطوح تبادل حرارت در دیگ‌های فولادی و بخار، براساس شیوه‌ها و طرح‌های اجرایی استاندارد، سطح انتهای دیگ فولادی را نیز به منظور گردش آب و تبادل حرارت مورد استفاده قرار می‌دهند که این نوع دیگ‌ها به عقب خیس یا “Wet Back” مشهور شده‌اند. طبیعی است این قبیل دیگ‌های فولادی از لحاظ هزینه تولید و بازده تبادل حرارت از مزایا و قیمت بیشتری در مقایسه با دیگ‌های “Dry Back” برخوردار هستند. علاوه بر این ضرروی است در زمان خرید دیگ فولادی به چند نکته زیر توجه داشته باشید:

• انتخاب دیگ فولادی با توجه به تعداد واحدهای مجتمع. چرا که عدم تناسب در ظرفیت حرارتی دیگ آب گرم بسته به مقدار نیاز آب گرم مجتمع، می‌تواند مشکلاتی را در عملکرد سیستم حرارت مرکزی به وجود آورد. توصیه می‌شود که با کارشناسان خبره در این زمینه مشورت نمایید. علاوه بر این در آپارتمان‌های عمومی همچون بیمارستان‌ها و… نیز می‌بایست ظرفیت مطلوب دیگ آبگرم فولادی براساس استانداردها مدنظر قرار بگیرد.
• تفاوت با اهمیت ديگ آبگرم فولادي با دیگ آب داغ در مقدار تحمل فشار آن‌ها است. در حقیقت دیگ آب داغ قادر به تحمل فشار بالاتر نیز می‌باشد.
• با نظر به اینکه متراژ و ابعاد درب ورودی موتورخانه آپارتمان‌ها دارای تفاوت است. پیش از خرید دیگ فولادی به این مسئله توجه داشته باشید.
• بعد از انتخاب دیگ فولادی مورد نظر و پیش از حمل، در مکان نصب دیگ‌ها فنداسیون تراز شود و سیستم با ابعاد مطلوب اجرایی گردد تا بعد از حمل بتوان دیگ را به طور مستقیم بر روی فنداسیون در نظر گرفته شده در موتورخانه قرار داد.

عواملی که باعث افزایش عمر دیگ فولادی می‌گردد:

1. نصب تجهیز رسوب زدا بر روی لوله‌های موتورخانه‌ها: به کارگیری یک سختی‌گیر رزینی متناسب با میزان آب در گردش سیستم گرمایشی.
2. به منظور حفظ قابلیت بازرسی و تعمیرات دوره‌ای، تیوپ‌های صدمه دیده دیگ فولادی در طی زمان بهره برداری می‌بایست از دریچه‌های هد هول، منهول و هند هول با ابعاد متناسب خریداری شود.
3. برای تولید و طراحی دیگ‌های فولادی مطابق طرح‌های تایید شده می‌بایست بر اساس استانداردهای جهانی باشد.
4. به کارگیری متریال مطلوب، لوله‌های آتش خوار، فولادهای آلیاژی، سطح حرارتی مناسب تیوب‌ها و میزان پاس‌های دیگ فولادی آب گرم.
5. با نظر به میزان هوای احتراق دیگ، دودکش می‌بایست از لحاظ قطر و ارتفاع مکش دود مورد محاسبه و اجرای کامل قرار بگیرد.
6. تنظیم میزان شعله مشعل (آبی سوز بودن و مضاف بر این جریان طولی مستقیم که شعله دیگ آب گرم دارد)
7. به منظور انتخاب مشعل می‌بایست ظرفیت اندازه‌گیری شده، با ظرفیت دیگ متناسب باشد. در این شرایط ظرفیت حرارتی مشعل را دست کم 20% بیشتر از ظرفیت دیگ فولادی در نظر بگیرید.
8. تعمیرات دوره‌ای و بازرسی دیگ‌های فولادی، عملکرد درست شیر اطمینان، ترموستات‌ها و سطح کنترل‌ها و شیوه احتراق مشعل.

انواع دیگ فولادی

دیگ‌های آبگرم به دو دسته فولادی و چدنی تقسیم می‌شوند. در ادامه آن‌ها را برای شما شرح خواهیم داد. پس در ادامه با ما همراه باشید:

دیگ آب گرم فولادی

دیگ فولادی آبگرم به صورت یک پارچه در کارخانه و از ورق و لوله فولادی آلیاژی آتش خوار تولید می گردد. این دیگ‌ها به دو دسته آب در لوله و آتش در لوله تقسیم می‌گردد. معمولا در مواردی که نیاز به تامین فشارهای بسیار بالا می‌باشد.

دیگ‌های فولادی آتش در لوله یا فایر تیوب در تاسیسات متداول تر هستند. این نوع دیگ‌ها در صنایع و کارخانجات مختلف، ساختمان‌ها و مجتمع‌های مسکونی کاربرد دارند. دیگ‌های آبگرم می‌توانند با مشعل با سوخت‌های مختلف کار کنند.

مهم‌ترین سوخت‌های مصرفی در دیگ‌های گاز ، گازوئیل و مازوت می‌باشد. بنابراین امکان انتخاب دیگ با مشعل گاز سوز، گازوئیل سوز، دوگانه سوز گاز و گازوئیل و سه‌گانه سوز گاز و گازوئیل و مازوت فراهم می باشد.

از مشخصات فنی دیگ فولادی، این است که دیگ‌ها باید لوله‌های مخزن‌های تحت‌فشار و گرما از جنس لوله‌های آتش خوار بی‌ درز باشد. و همچنین باید دیگ‌های آب گرم فولادی مطابق با نقشه و دستورالعمل طراحی و ساخت دیگ آب گرم یا داغ توسط برندهای تائید شده بین‌المللی باشد .

بویلر دیگ‌فولادی از جنس فولاد است که با توجه به نیاز مشتری ضخامت دیگ بخار فولادی تغییر می‌کند. لوله‌‌های آتشخوار دیگ‌های فولادی نیز بدون درز است که برای بازدهی حرارتی و راندمان بالاتر محفظه احتراق یا کوره می‌توان از انواع مشعل استفاده نمود.

شاسی هم به نوبه خودش جهت نصب دیگ فولادی و حمل آسان و انواع شیرهای بویلر صنعتی شیر تخلیه و شیر فشار شکن اطمینان دودکش برای هدایت گازهای اضافی به خارج دیگ تعبیه شده است. عایق حرارتی دیگ فولادی روی بدنه هم برای افزایش بازده و راندمان قرار داده‌اند.

دیگ آب گرم چدنی

از پره‌های شکل یافته از چدن ساخته می‌شوند. در قدیم بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت ولیکن با توجه به محاسن بویلرهای فولادی نسبت به دیگ چدنی امروزه استفاده از این نوع دیگ آبگرم کمتر رایج می‌باشد.

این دیگ‌ها بر اساس ظرفیت حرارتی آن ها از تعدادی پره چدنی تشکیل شده‌اند. در فضای وسط پره‌ها شعله مشعل قرار می‌گیرد و جهت افزایش بازده دیگ و حداکثر استفاده از انرژی حرارتی سوخت، در محیط پره ها مجراهای خاصی در نظر گرفته شده است که گاز های حاصل از احتراق از آن‌ها عبور می کنند و انرژی خود را به آب داخل دیگ منتقل می‌کنند.

دیگ‌های چدنی برای فشارهای پایین و حداکثر ۵ بار استفاده می‌شوند. از مزایای دیگ آبگرم چدنی به موارد زیر می‌توان اشاره نمود.

• قیمت آن‌ها ارزان‌تر می‌باشد.
• به دلیل قابلیت جدا شدن پره‌های دیگ حمل و نقل آن‌ها آسان است و ظرفیت حرارتی آن‌ها با افزایش یا کاهش تعداد پره‌ها قابل تغییر است.
• در صورت شکستن پره‌ها می‌توان آن ها را با پره نو تعویض کرد.
• در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم هستند.
• هزینه نصب و جمع کردن آن ها بیشتر است.
• مقاومت آن‌ها در برابر برخورد مستقیم شعله پایین است و درصورتیکه در داخل دیگ آب نباشد و مشعل بیشتر از ۵ دقیقه روشن بماند کل پره را باید تعویض کرد.
• از مشکلات اصلی دیگ‌ها ترک برداشتن جدار پره‌ها در اثر تنش‌های حرارتی، فشار زیاد سیستم، ایجاد رسوب روی سطح داخلی پره‌ها و … است.
• راندمان حرارتی آن‌ها نسبت به دیگ‌های سه پاس فولادی کمتر است.
• برای مناطق خیلی سرد که امکان شوک حرارتی وجود دارد مناسب نمی‌باشند.

اجزای دیگ فولادی

دیگ‌فولادی از اجزای زیر تشکیل شده است که از ساختاری بسیار ساده بهره می‌برد.

• لوله‌های پاس های حرارتی
• پایه‌ها و درها و اتصالات دیگ فولادی ابگرم
• بدنه یا پوسته دیگ که وظیفه نگه داری حجم آب داخل دیگ را به عهده دارد
• کوره اصلی که اولین مرحله ورود سوخت مشتعل شده به داخل بویلر را به عهده دارد
• کوره فرعی در بویلرهای آبگرم ظرفیت بالا 

محاسبه ظرفیت و انتخاب دیگ فولادی

قبل از انتخاب دیگ‌ فولادی نکات زیر را مد نظر خود قرار دهید :

» قبل از انتخاب باید ابعاد و وزن آن را جهت ورود و نصب در موتور خانه مورد بررسی قرار دهیم .

هنگام انتخاب کردن باید ظرفیت دیگ را نیز مورد بررسی قرار داد.

»  معمولا هنگامی که از استفاده می‌نماییم باید ظرفیت گرمایش مورد نیاز بیشتر از 300 یا 400 هزار کیلو کاری در ساعت باشد.

» اصولا متناسب با ظرفیت، ابعاد و طراحی ان لازم است دریچه‌های قابل استفاده هد هول، هند هول، منهول جهت بازرسی تعمیرات و حتی ورود داخل شل در ظرفیت‌های بزرگ  استفاده شده باشد.

این دیگ‌ها با مشخصه‌های زیر دارای راندمان و طول عمر بیشتری می‌باشند.

» رعایت استاندارهای معتبر و توصیه شده در خصوص جنس و نوع فولادهای بکار رفته در بدنه، کوره و تیوپ‌ها.

» رعایت کلیه دستورالعمل‌های اجرایی مطابق با نقشه ساخت برندهای معتبر و بین المللی در زمینه ساخت دیگ آبگرم فولادی

» عدم اتکا به تبلیغات برندها در خصوص کیفیت محصولات خود و انتخاب آگاهانه نوع، ظرفیت و فشار کار دیگ مورد نیاز

برای مثال امروزه بهترین انتخاب برای ظرفیت‌ بالاتر از 600,000 کیلوکالری در ساعت و یا 600 کیلوبخار در ساعت، دیگ‌های سه پاس فول وت بک با کوره اصلی و فرعی تماماً کروگیت و با لوله‌های آتشخوار و تماماً توربولاتور و یا اسپیرال، که بیشترین راندمان و طول عمر در دیگ‌های فایرتیوب را دارا می‌باشد

مزایای دیگ فولادی

از مزایای دیگ فولادی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :

• قابلیت تطابق با هر نوع سوخت 
• تحمل فشار های خیلی بالا
• تحمل شوک های حرارتی
• ظرفیت این دیگ ها نامحدود است
• طول عمر بالا
• بازدهی حرارتی و راندمان دیگ های فولادی سه پاس نسبت به چدنی ها بیشتر است.

دیگ فولادی چگونه کار می کند؟

دیگ‌فولادی و یا دیگ چدنی فرقی نمی‌کند، به صورت کلی دستگاهی است که در آن با گرمای حاصل از سوختن گاز، گازوئیل حرارت به سیال درون آن انتقال می‌یابد.

از انواع متداول آن در موتورخانه شوفاژ است که به عنوان یکی از اجزای موتورخانه ساختمان نیز مطرح است.

قیمت دیگ فولادی

باید بدانید که قیمت دیگ فولادی به عوامل متعددی بستگی دارد از جلمه این عوامل عبارتند از :

» ظرفیت حرارتی دیگ

» نوع و مدل دیگ

» ظرفیت تحمل فشار دیگ

» و در نهایت شرکت سازنده و برند آن

باید بگوییم که هرچه ظرفیت دیگ بیشتر باشد هزینه دیگ بالاتر است.