یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر استخر، موتورخانه آن بوده که به صورت یک فضای کاملاً مجزا، به‌منظور قرار دادن تجهیزات و وسایل الکتریکی و مکانیکی به منظور تصفیه و پمپاژ آب و نیز گرمایش استخر، کاربرد دارد. یکی از نکات مهم در قرارگیری تجهیزات موتورخانه استخر به نحوی است که تعمیر و سرویس آن‌ها به راحتی انجام شود. همچنین علاوه بر آن ایمنی و کارایی تجهیزات به طور کامل حفظ شود. شیوه کار موتورخانه طوری است که در ابتدا آب به وسیله دیگ بخار گرم شده و به مبدل حرارتی وارد می‌شود. در قسمت مبدل آب گرم پس از فیلتر از استخر خارج شده و تبادل حرارتی در آن انجام و مجدد آب گرم و فیلتر شده وارد فضای استخر خواهد شد.
از قسمت‌های اصلی موتورخانه استخر می‌توان به بخش تصفیه و فیلتراسیون آب، قسمت تهویه برای تنظیم دما و رطوبت، قسمت گرمایش استخر و واحد پمپاژ اشاره نمود. از وظایف مهم و اصلی موتورخانه استخر، ضدعفونی کردن آب استخر با اضافه کردن ترکیباتی مانند کلر برای حفظ کردن سلامت آب، تصفیه آب استخر برای کاهش آلاینده‌های آن و پمپاژ آب برای انتقال آب گرم به استخر می‌باشد.
موقعیت احداث موتورخانه استخر
موتورخانه استخر باید در محلی نزدیک به جکوزی و استخر باشد؛ تا موجب کاهش طول لوله کشی شود. باید به این نکته توجه داشت که افزایش طول لوله کشی موتورخانه به استخر افزایش اتلاف انرژی و همچنین افت فشار آب خواهد شد.
بهتر است که موتورخانه استخر را با حفظ موارد ایمنی در بخش پایین‌تر از سطح استخر قرار داد تا در زمان قطع فعالیت آن از برگشت آب جلوگیری شده و با نصب فن و هواکش برای تهویه هوا از ایجاد آلودگی و بروز مشکلات تنفسی جلوگیری کرد.
در صورتی که موتورخانه استخر را در سطحی بالاتر از سطح استخر قرار دهید؛ شاهد مشکلاتی از قبیل افزایش میزان سر و صدا هنگام فعالیت پمپ و نیزعدم فعالیت و کارکرد صحیح پمپ‌ها خواهید بود. در هنگام احداث موتورخانه استخر حتماً باید به در نظر گرفتن میزان عمق استخر و موتورخانه آن توجه نمود. زیرا که اگر عمق موتورخانه از عمق استخر کمتر باشد؛ موجب جلوگیری از تخلیه آب و هواگیری در پمپ‌ها می‌شود. نحوه صحیح قرارگیری موتورخانه استخر طوری است که در صورت بروز هرگونه مشکل در تجهیزات آن، تعمیرکار بتواند به راحتی و بدون ورود به محیط استخر به موتورخانه وارد شده و فعالیت خود را به انجام برساند.
در زمان فعالیت تجهیزات و دستگاه‌های موجود در موتورخانه استخر به علت وجود نویز و سر و صدا زیاد می‌توان به عایق‌بندی صوتی دیوار، سقف و کف موتورخانه استخر با پوششی نسوز برای کاهش سر و صدا و نیز آتش سوزی اقدام کرد.
تجهیزات موتورخانه استخر
به طور معمول موتورخانه استخر دارای دو نوع گازی و برقی بوده اما اکثر موتورخانه‌ها از نوع گازی طراحی می‌شود. تجهیزات موتورخانه می‌بایست به صورت متمرکز و با نظم کافی در آنجا قرار بگیرد؛ تا موجب جلوگیری از ورود و نفوذ آلودگی، سر و صدا، روغن و آلاینده و… به ساختمان و استخر شده و در صورت آسیب و مشکل در هر یک از تجهیزات سرویس و نگهداری به سهولت انجام شود.
موتورخانه استخر باید دارای سیستم گردش و تصفیه آب به منظور فیلتراسیون و نیز مدارهای گرمایشی شامل مبدل حرارتی به همراه اتصالات و لوله‌ها باشد و به علاوه می‌بایست از تجهیزات لازم برای ضدعفونی آب استخر از هر نوع باکتری استفاده کرد. اما مهم‌ترین تجهیزات مورد استفاده در موتورخانه استخر چیست؟
موتورخانه به واسطه مجموعه‌ای از تجهیزات شامل نازل استخر، مبدل استخر، پکیج استخر، اسکیمر استخر، پکیج زمینی، کفشور استخر و… فعالیت خود را انجام می‌دهد. در ادامه هر یک از تجهیزات ضروری در موتورخانه استخر را به‌طور جداگانه شرح خواهیم داد.
نازل استخر
نازل استخر از نمونه تجهیزات به منظور افزایش زیبایی در کنار استخر و نیز حوض‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اغلب با نام پرده آب یا واتر کرتین استخر شناخته می‌شود. یکی دیگر از کاربردهای نازل استخر علاوه بر گردش آب به طرز زیبا و چشم نواز، خاصیت ماساژ می‌باشد. همچنین می‌تواند صدای آب را در هنگام فعالیت ایجاد نماید. در زمان فعالیت نازل استخر ابتدا نیروی پمپ توسط آب استخر به قسمت دهانه آب‌نما منتقل می‌شود. سپس آب در قسمت دهانه توسط نازل به شکل پرده‌ای و بسیار زیبا خارج می‌شود. این وسیله علاوه بر زیبایی ظاهری، صدای دل‌نشینی از آب را به وجود می‌آورد.
نازل استخر در انواع نازل قاصدک یا کره‌ای، نازل لمینار یا کریستالی، نازل کرتین و… بوده که نازل قاصدک حجم زیادی از آب شفاف را به شکل ستونی بزرگ به بیرون پرتاب می‌کند. نازل لمینار آب را به شکل کریستال‌های جذاب به داخل استخر پرتاب کرده و در نهایت نازل کرتین لایه‌ای از آب را با فشار مناسب به صورت لایه‌ای پدید می‌آورد.
از ویژگی‌های نازل استخر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- مقاومت بالا در برابر نور و اشعه UV خورشید
- قابلیت نصب آسان و بسیار راحت
- دارای سرویس و نگهداری راحت
- تولید آبشاری از آب به طور کاملاً یکدست و زیبا
- برخورداری از سطح مات و براق
- امکان نصب نازل استخر بر روی پایه نازل و…
از نکات مهم در تهیه نازل توجه به اندازه و سایز آن و همچنین انتخاب پمپ متناسب با آن برای پمپاژ سریع و بدون ایجاد فشار زیاد و بریدگی در آب می‌باشد.
مبدل استخر
وظیفه مبدل در موتورخانه استخر چیست؟ مبدل حرارتی در موتورخانه استخر به منظور انتقال حرارت به آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. روند آن به نحوی است که آب گرمی که توسط دیگ آب گرم فولادی تولید شده در کنار آب برگشتی از استخر قرار گرفته و با انتقال حرارت، آب استخر گرم خواهد شد.
آب گرم حاصل شده به واسطه پمپ به محیط استخر منتقل می‌شود. آب دیگ نیز به دلیل از دست دادن گرمای خود مجدد برای گرم شدن به سمت دیگ آب گرم انتقال می‌یابد.
مبدل حرارتی در موتورخانه استخر دارای انواع مختلفی است که شامل موارد زیر می‌شود:
1. مبدل حرارتی مستغرق: این مبدل در زمان فعالیت درون سیال گرم شونده غوطه‌ور می‌شود. درواقع کوئل به عنوان محل گردش سیال اولیه بشمار می‌رود و این مبدل خود شامل سه نوع مختلف لوله‌ای، صفحه‌ای و لوله‌ای پیوسته می‌باشد.
2. مبدل حرارتی پوسته و لوله: این نوع مبدل دارای کوئل مسی به همراه یک عدد پوسته استوانه‌ای شکل بوده که از پوسته سیال اولیه گرم کننده و از کوئل سیال ثانویه گرم شونده عبور می‌کند.
3. مبدل حرارتی لوله‌ای: این نوع مبدل دارای دو لوله به صورت متداخل بوده که هر یک از سیالات اولیه و ثانویه از هریک از این لوله‌ها عبور می‌کنند. این مبدل‌ها را می‌توان با توجه به نوع استخر به صورت موازی یا متوالی نصب نمود.
از نکات مهم در خرید مبدل حرارتی توجه به جنس آن است؛ تا مقاومت کافی را در برابر آب استخر دارای موارد شیمیایی برای جلوگیری از زنگ زدگی داشته باشد.
پکیج استخر
از دیگر تجهیزات مورد نیاز در احداث موتورخانه استخر، پکیج استخر می‌باشد. سؤال مهم این بوده که پکیج موتورخانه استخر چیست. در جواب باید گفت که از وسایل گرمایشی مورد نیاز برای گرم کردن آب استخر است. پکیج گرمایی استخر با به کارگیری تکنولوژی موجب تنظیم دمای آب در استخر و جکوزی متناسب با دمای بدن شده و به دلیل اشغال فضای مناسب و کم و نیز بی‌سر و صدا بودن در استخرهای کوچک و بزرگ بسیار کاربرد دارد.
پکیج گرمایی استخر دارای اجزای مختلفی چون فیلتر شنی، شاسی آهنی، دیگ فولادی، مشعل گازی، پمپ استخری، تابلو برق، سیلیس، کلرزن خطی، لوله کشی‌های داخل سیستم و… است. در عملکرد این دستگاه ابتدا آب از داخل استخر توسط پمپ تخلیه شده و به سمت فیلتر شنی جریان پیدا می‌کند و پس از عبور از سیلیس و تصفیه شدن به قسمت دیگ فولادی منتقل شده و گرم می‌شود.
آب گرم شده توسط دیگ فولادی به سمت استخر جریان پیدا کرده و پس از آن کلرزن خطی با اضافه کردن کلر موجب ضدعفونی آب خواهد شد. پکیج گرمایشی استخر در دو نوع مخزن دار و بدون مخزن بوده وجود دارد
از نکات مهم در خرید پکیج استخر توجه به ابعاد استخر، ظرفیت حرارتی، نوع سیستم گرمایشی و نوع سوخت آن می‌باشد.
اسکیمر استخر
اسکیمر از وسایل و تجهیزات ضروری در استخر است که عملکرد آن تمیز کردن آب از برگ و حشرات و چربی گیر سطح آب می‌باشد. این وسیله با فرایند مکش خود در لبه‌های استخر نصب می‌شود. با جمع آوری آلاینده‌های موجود در آب قبل از ته‌نشین شدن آن‌ها درون آب، مانع وارد شدن آن‌ها به لوله‌های سیستم تصفیه شده و از انسداد آن‌ها جلوگیری می‌نماید.
از اجزای اسکیمر برای مکش آلودگی‌های سطح آب به شرح زیر است:
✔اکولایزر: از مکیدن هوا در زمانی که آب از دهانه دستگاه اسکیمر پایین می‌آید، جلوگیری می‌کند.
✔فلت: فلت با باز و بسته شدن در زمان مکش از وارد شدن ذرات به درون سبد به صورت مجدد جلوگیری می‌کند. محل نصب آن در قسمت دهانه اسکیمر است.
✔درب اسکیمر: این قسمت از ورود و مکش قطعه و ذرات بزرگ شناور بر روی آب به درون سبد جلوگیری می‌کند.
✔سبد: سبد درواقع محل قرارگیری ذرات کشیده توسط مکش اسکیمر می‌باشد.
اسکیمر در انواع شناور و دیواری بوده که اسکیمر شناور بر روی آب استخر شناور است. این نوع اسکیمر در بخش تخلیه آب استخر به کمک شلنگ نصب خواهد شد و برای مکش از پمپ تصفیه آب استفاده می‌کند.
اسکیمر دیواری بر روی دیواره استخر در قسمت بالا نصب شده و آن را طوری قرار می‌دهند که نصف دهانه اسکیمر زیر آب استخر قرار بگیرد. برای تهیه مناسب‌ترین اسکیمر لازم است به اندازه آن با توجه به دبی آب استخر، جنس اسکیمر و نیز روش نصب آن توجه نمود.
پکیج زمینی
پکیج زمینی استخر را می‌توان در ظرفیت‌های گوناگون مانند ۱۵۰۰۰ کیلو کالری مشاهده نمود و با توجه به سایز و حجم استخر به تهیه نوع مناسب آن اقدام کرد. از ویژگی و کاربردهای پکیج زمینی استخر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تأمین کردن گرمایش مورد نیاز در رادیاتورهای استخر
- ایجاد گرما در محیط
- ایجاد گرمای مناسب در محیط‌های ورزشی، مسکونی، جکوزی و…
- تأمین همزمان آب گرم در استخر و جکوزی به طور کاملاً مجزا از یکدیگر
- ایجاد آب گرم در دوش‌ها و سرویس بهداشتی
- دارای بازدهی و ظریب بهره‌وری بالا، امنیت کارکرد و مبدل با دو کانال مجزا
- و…
از نکات مهم در خرید پکیج زمینی استخر شامل توجه به مقدار مصرف آب، فاصله آن با تصفیه خانه استخر، نوع روباز یا بسته بودن استخر و… می‌شود.
کفشور استخر
کفشور استخر از تجهیزات مناسب برای تصفیه و تخلیه آب استخر است. این نوع تجهیزات در عمق استخر یا همان کاسه استخر نصب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد کفشور موتورخانه استخر چیست؟ از کاربردهای کفشور عبارت‌اند از:
◀برای تخلیه کامل آب استخر و آب کردن مجدد آن در صورتی که امکان تصفیه آب وجود نداشته باشد؛ کفشور استخر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
◀کفشور استخر به منظور تخلیه آب استخر برای انتقال به تصفیه خانه جهت تصفیه و گرم کردن مجدد آب نیز استفاده می‌شود.
◀نگه داری از سیستم فاضلاب برای جلوگیری از انسداد لوله‌های متصل به کفشور
کفشور استخر به طور معمول در سه نوع کفشور مربعی، کفشور خطی و کفشور دایره‌ای بوده که می‌بایست سایز کفشور مورد استفاده از سایز لوله‌ها بزرگ‌تر باشد تا مکش بیش از موجب ایجاد گرداب در آب نشود. برای خرید کفشور مناسب استخر می‌بایست به نکاتی مانند: بررسی سایز و ابعاد استخر و انتخاب کفشور متناسب به آن، بررسی لوله‌های کفشور از نظر جنس و اندازه، استفاده از کفشور نوع هایوارد به دلیل مکش حجم بیشتری از آب وعدم جا به جایی کفشور از کف استخر توجه نمود.
